Các biến đổi và bệnh ngoài da khi mang bầu

 Da là cơ quan lớn nhất trên cơ thể, có nhiệm vụ bao bọc, che chở cơ thể khỏi sự tác động không có lợi của môi trường bên ngoài. Ngoài ra, chức năng chính của da còn để điều hòa, cảm nhận nhiệt độ, tổng hợp vitamin B & D… Khi mang thai, cũng như tất cả những bộ phận khác, da sẽ bị ảnh hưởng. Bài viết này sàng lọc trước sinh gentis sẽ cung cấp cho bạn các kiến thức về các thay đổi & bệnh ngoài da trong suốt thai kì để có thể chủ động chăm sóc cho làn da được tốt nhất.

Những biến đổi & bệnh ở ngoài da khi mang bầu

các biến đổi ngoài da ở phụ nữ mang thai

thay đổi sắc tố gây nên sạm da, thâm

mảng lớn các thay đổi sắc tố trong thời kì mang bầu là tăng sắc tố tạo những đám sạm trên da, thường thấy là thâm đường giữa bụng, thâm quầng vú, núm vú, sinh dục, nách, mặt bên trong đùi… các vị trí trước khi có bầu đã tăng sắc tố sẽ trở nên thâm hơn.

Khoảng 50% những trường hợp bà bầu sẽ xuất hiện những đám thâm ở mặt gọi là rám má (nám má hay melasma). Nám có thể ở khắp mũi, má, trán. Những phụ nữ da sáng và tiếp xúc với ánh sáng nhiều thì bị nhiều hơn. Nám da có thể giảm dần vài tháng sau sinh, nhưng đôi khi lại tồn tại vĩnh viễn.

Nguyên nhân của thâm da là do estrogen, progesterone tác động lên tế bào sắc tố tạo sản xuất nhiều melanin hơn.

biến đổi ở lông, tóc và móng

thay đổi có thể khiến chị em có rất nhiều hoặc rất ít lông, tóc. Khi mang bầu, một số người thấy lông ở mặt, cánh tay, chân nhiều và đen hơn, bên trong khi tóc trên đầu có thể lại thưa hơn. Nguyên nhân là do rụng tóc telogen (tóc ở giai đoạn ngừng triển) Rụng tóc có thể kéo dài từ 1- 5 tháng cho đến 15 tháng sau khi sinh, tuy nhiên không cần khám chữa vì tóc sẽ mọc lại hoàn toàn.

Khi mang thai móng có thể bị dòn, móng có rãnh khía hoặc tách móng ở cuối gốc móng còn gọi là bong móng.

thay đổi những tuyến

Khi có bầu chức năng của tuyến mồ hôi tăng lên, chức năng của tuyến bã lại giảm xuống. Hoạt động của tuyến giáp cũng tăng lên làm tăng hoạt động của tuyến mồ hôi.

những bệnh do ảnh hưởng của tuyến mồ hôi là miliaria (các ban do nóng) & tăng tiết mồ hôi. Các tuyến bã ở các vùng núm, tuyến Montgomery to ra trong thời kì mang thai. Ngoài ra có thể gặp bệnh trứng cá trong thời kì mang thai.

các biến đổi mô liên kết và mạch máu bên trong thời kì mang thai

thay đổi của mô liên kết

các vết rạn da thường phát triển vào nửa sau của thời kì mang thai với biểu hiện là các vết màu đỏ sáng hoặc đỏ tím. Mảng lớn vết rạn khu trú ở mảng bụng dưới, nhưng cũng có thể thấy ở đùi, mông, hông, vú và cánh tay. Ở người da trắng những rạn da thường có màu hồng nhạt, nhưng những người da sẫm thì những vết rạn sẽ có màu sáng hơn mảng da xung quanh.

những vết rạn thường không đau, nhưng do sự căng & duỗi ra của da nên có thể tạo nên cảm giác ngứa và châm chích.

những yếu tố thường liên quan đến hình thành vết rạn:

• những người có mẹ bị rạn da;
• các mẹ bầu lần trước bị rạn;
• những phụ nữ có thai tăng cân nhanh & quá mức.

Nguyên nhân rạn da là do có sự chia cắt sợi collagen của da. Sau khi sinh, những vết rạn thường mờ đi thành màu bạc trắng, dần teo da và lõm xuống & tồn tại rất lâu.

những biến đổi về mạch máu

Khi mang thai thì những mạch máu nhỏ & những mao mạch sẽ tăng sinh. Phần lớn những mạch máu đều to hơn để cung cấp nhiều máu hơn. Khoảng 50% phụ nữ thấy dãn mạch hình mạng nhện ở mặt, cổ. Ngoài ra cũng có thể thấy ở ngực, bàn tay hay chân. Bàn tay có thể thấy đỏ lan tỏa. Lợi đỏ & dễ chảy máu.

Khoảng 40% bà bầu có dãn tĩnh mạch chi dưới do các thay đổi của mạch máu & áp lực đè nén của thai nhi lên tĩnh mạch chậu. Hiện tượng này thường xảy ra vào 3 tháng giữa hoặc ba tháng cuối của thời kì mang thai.

Ngoài ra, do sự thay đổi nhanh chóng, thất thường của các mạch máu bé có thể gây nên hiện tượng mặt đỏ hay nhợt nhạt, nóng hay lạnh, phát ban. Trầm trọng hơn có thể thấy hiện tượng Raynaud’s.

những bệnh da trong thời kì mang thai

1 số bệnh da xuất hiện bên trong thời kỳ mang thai không gây ảnh hưởng gì lớn cho mẹ và thai nhi, nhưng có các bệnh da lại tạo nên nguy hiểm cho cả mẹ & thai nhi. Dưới đây là một số bệnh da có thể gặp bên trong thời kì mang thai:

Mày đay sẩn ngứa hay phát ban đa dạng ở phụ nữ mang thai

Mày đay sẩn mẩn ngứa (Pruritic Urticarial Papules and Plaques of Pregancy PUPPP) hay phát ban đa dạng (Polymorphic Eruption of pregnancy) là bệnh phát ban hay gặp nhất ở phụ nữ mang thai. Thông thường bệnh hay xuất hiện lần đầu tiên vào 3 tháng cuối thai, xấp xỉ tuần thứ 35 của thai kì.

vùng lớn mày đay sẩn ngứa xuất hiện đầu tiên từ trên những vết rạn da ở mảng bụng. Thương tổn khởi phát là những ban mày đay bé, màu đỏ, hơi phù nề. Các ban này liên kết với nhau thành đám sẩn mày đay ở phần bụng. Đôi khi trên những ban có thể thấy mụn nước bé. Sau vài tuần, những đám ban sẩn có thể lan đến đùi, mông, ngực, cánh tay, lưng… & thường rất mẩn ngứa. sàng lọc trước sinh là gì?

Ứ mật bên trong gan (ICP)

biểu hiện thường gặp nhất của ứ mật trong gan là mẩn ngứa, điển hình là xuất hiện vào ba tháng cuối thai & thường thấy ở những người mang thai đôi, thai 3.

ngứa bắt đầu ở lòng bàn tay, bàn chân sau đó lan ra các mảng còn lại của cơ thể. Có thể thấy những ban đỏ xuất hiện trên các vết mẩn ngứa, cào xước. Khoảng 10 15% những trường hợp xuất hiện vàng da, điển hình là vào tuần thứ 2 đến thứ 4 sau khi có mẩn ngứa. Tuy nhiên, sau khi sanh, cả mẩn ngứa và vàng da đều tự khỏi. Khoảng 40 -50% trường hợp ứ mật bên trong gan có thể tái phát ở lần mang bầu sau.

Chốc dạng herpes (Impetigo herpetiformis)

Bệnh hiếm gặp, được coi là 1 hình thái lâm sàng của vảy nến thể mủ mặc dù người bị chốc dạng herpes thường không có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị bệnh vảy nến.

biểu hiện điển hình thường bắt đầu vào ba tháng cuối của thời kỳ mang thai. Thương tổn đầu tiên là các mảng đỏ xuất hiện ở mặt trong đùi hay bẹn, mảng trước & sau cổ. Trên những mảng đỏ da là các mụn mủ bé li ti chứa đầy mủ, cụm lại thành đám & có khuynh hướng lan ra xung quanh. Những mụn mủ mới xuất hiện trên nền ban đỏ gờ lên ở ngoại vi, trong khi đó các mụn mủ ở trung tâm xẹp xuống bong vảy và lành giữa. Các mụn mủ sẽ lan đến phần thân mình & chi, nhưng rất ít khi ở mặt, bàn tay và bàn chân. Tuy nhiên những ban có thể thấy thương tổn ở niêm mạc miệng & giường móng. Những mụn mủ này không bị nhiễm khuẩn.

Sẩn mẩn ngứa nang lông (pruritic folliculitis)

Sẩn mẩn ngứa nang lông điển hình thường phát vào ba tháng giữa của thời kì mang thai. Khởi phát là những nốt màu đỏ bé không có mủ. Những thương tổn thường ở vai, nửa lưng trên, cánh tay, ngực & bụng tương tự trứng cá. Nuôi cấy thương tổn không thấy vi khuẩn. Có thể rất ngứa. Có thể tự khỏi sau sinh 2 ba tuần.

Căn nguyên bệnh chưa rõ ràng. 1 Vài nghiên cứu thấy rằng bệnh xuất hiện là do biến đổi hormon. Mặc dù vậy bên trong một nghiên cứu lại cho thấy các phụ nữ bị tình trạng này không có sự bất thường về nồng độ hormon.

khám sẩn ngứa nang lông tương tự như trứng cá mức độ nhẹ. Một số trường hợp được bôi bằng Benzoyl peroxide có hiệu quả nhất, không nên cho kháng sinh. Uống kháng Histamin có thể có tác dụng khám ngứa.

tác động đến thai nhi: có nhiều báo cáo khác nhau về ảnh hưởng sẩn mẩn ngứa nang lông trên phụ nữ có thai. 1 Nghiên cứu thấy bệnh làm tăng tỉ lệ trẻ đẻ cân thấp. Mặc dù 1 nghiên cứu khác lại không thấy như vậy. Tình trạng này không làm tăng nguy cơ đẻ non hay sảy thai.

Bệnh Pemphigoide ở người mang thai (pemphigoide gestationis)

Bệnh Pemphigoid ở bà bầu (Pemphigoid gestationis PG) còn được gọi là bệnh herpes thai nghén (Herpes gestationis HG) tuy nhiên bản chất bệnh này không liên quan đến nhiễm bất kì loại virus nào. Đây là bệnh tự miễn, có ngứa và hiếm gặp ở người mang thai.

Bệnh thường xuất hiện trong 3 tháng giữa, ba tháng cuối của thai kỳ hay 1 thời gian ngắn sau khi sinh, xấp xỉ tuần thứ 21. Cũng có vài báo cáo nói rằng bệnh xuất hiện vào 3 tháng đầu thời kỳ mang thai.

Tóm lại khi mang thai, các bà mẹ phải đối mặt với một số biến đổi trên da hay xuất hiện một số bệnh da, bên trong đó 1 số bệnh có thể tác động lớn ở cả người mẹ và thai nhi. Vì thế những bà mẹ có thai cần được theo dõi cẩn thận, phát hiện và khám sớm các dấu hiệu bệnh để có được trị liệu tốt & an toàn cho cả mẹ & thai nhi.

Đọc thêm: sàng lọc trước sinh khi nào ?